Ιστορία – Αρχαιολογία

Η Πιερία, γη των Μουσών και των θεών του Ολύμπου, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τόπους ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας στη Μακεδονία. Από την προϊστορική εποχή μέχρι τα νεότερα χρόνια, η περιοχή φιλοξενεί μνημεία που αφηγούνται μια αδιάκοπη πορεία πολιτισμού.

Στο Δίον, το ιερό των αρχαίων Μακεδόνων, αποκαλύπτονται ναοί, θέατρα, αγάλματα και επιγραφές που μαρτυρούν τη λατρεία του Δία και των Ολύμπιων θεών. Οι ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου, αλλά και στα Λείβηθρα – την πατρίδα του Ορφέα – φωτίζουν τη σχέση της Πιερίας με τη μυθολογία, τη μουσική και την πνευματική ζωή της αρχαιότητας.

Κατά τους ρωμαϊκούς και βυζαντινούς χρόνους, η περιοχή γνώρισε ευημερία, όπως φαίνεται από τα λουτρά, τις βασιλικές και τα επιβλητικά οικοδομήματα που σώζονται μέχρι σήμερα. Η Ιστορία και η Αρχαιολογία της Πιερίας δεν είναι απλώς παρελθόν· είναι ζωντανό κομμάτι της ταυτότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Μακεδονίας.

Επαγγέλματα που υπήρχαν κάποτε στα χωριά της Πιερίας (φωτο)

Του Ιωάννη Τζιόλα Αγωγιάτης Οι αγωγιάτες ήταν οι  επαγγελματίες που έκαναν μεταφορές με φορτηγό ζώο. Λεγόντουσαν και “κιρατζήδες”, μετέφεραν τα εμπορεύματα ή διακινούσαν τους ταξιδιώτες με άλογα και συχνότερα με μουλάρια. Λόγω των μεγάλων αποστάσεων μεταξύ των οικισμών, η μετακίνηση των ανθρώπων και η διακίνηση των προϊόντων με τα ζώα,…

Τα έθιμα που υπάρχουν στη γιορτή του Λαζάρου

Το Σάββατο του Λαζάρου θεωρείται μέρα του θανάτου και της ζωής. Σε κάποια χωριά μάλιστα οι αγρότες δεν μαζεύουν τη σοδειά τους γιατί φοβούνται ότι οι καρποί της γης φέρουν τον θάνατο μέσα τους. O Λάζαρος είναι μια μορφή που εμπνέει σεβασμό στον ελληνικό λαό. Παλιότερα οι εκδηλώσεις εορτασμού ήταν…

Κάλαντα του Λαζάρου στην παλαιά Λεπτοκαρυά

Γράφει ο Τζιόλας Ιωάννης Το Σάββατο του Λαζάρου θεωρείται η μέρα της ζωής και του θανάτου. Σε μερικά χωριά της Μακεδονίας, οι αγρότες δεν μάζευαν τη σοδειά τους, γιατί φοβόντουσαν ότι οι καρποί της γης, θα φέρουν το θάνατο, μέσα στο σπίτι τους. O Λάζαρος είναι μια μορφή που εμπνέει σεβασμό στον ελληνικό λαό.…

Πολυβολεία παλαιάς σήραγγας Πλαταμώνα (Φωτογραφίες)

Πολυβολεία παλαιάς σήραγγας Η ιστορική γαλαρία, περίπου 200 μέτρων, όπου μέχρι το 2004 περνούσε η παλαιά σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών – Θεσσαλονίκης ενώ σήμερα λειτουργεί περιοδικά και ως εκθεσιακός χώρος. Το 2015 η ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε μισθώνει σε ντόπιο επιχειρηματία, χώρο ακάλυπτης έκτασης 850 τ.μ. περίπου στην Βόρεια έξοδό της.

Γράφει ο “πατέρας” της ελληνικής λαογραφίας αείμνηστος Ν. Γ. Πολίτης στο βιβλίο του “Μελέτη επί του βίου των νεοτέρων Ελλήνων” το 1874

Γράφει ο Ιωάννης Παπαζαχαρίας Γράφει ο “πατέρας” της ελληνικής λαογραφίας αείμνηστος Ν. Γ. Πολίτης στο βιβλίο του “Μελέτη επί του βίου των νεοτέρων Ελλήνων” το 1874: (το κείμενο σε απλή ελληνική) “… έφιππος ο Άγιος Διονύσιος κατευθυνόταν προς το μοναστήρι. Κατέβηκε και έδεσε το άλογό του ακολουθώντας ένα μονοπάτι. Όταν…

Ο επιτάφιος του Αγίου Δημητρίου στο Λιτόχωρο τη δεκαετία του 1940

Γράφει ο Ιωάννης Παπαζαχαρίας Η άγια μορφή του Παπα-Γιάννη Καλιακούδα και η καλοκάγαθη φυσιογνωμία της γιαγιάς μου Δήμητρας Παυλίδου, δεσπόζουν στην φωτογραφία που δημοσιεύεται στο βιβλίο της μητέρας μου Δέσποινας Καρτσιούνα, με τίτλο: “Όπως φέρνει ο αγέρας θύμησες”

Το έθιμο του «Λάζαρου» στην Λεπτοκαρυά γράφει ο χοροδιδάσκαλος Μπύρος Μιχαήλ

Την παραμονή του Σαββάτου των Αγίων Θεοδώρων τα κορίτσια και οι παντρεμένες γυναίκες της Λεπτοκαρυάς βρίσκονταν σε πυρετό προετοιμασίας!! Έκαναν μικρές ομάδες το πολύ μέχρι 10 ατόμων και μοίραζαν τις δουλειές!!! Άλλη έβαζε τα φασόλια στο μουσικό για να φουσκώσουν, άλλη ετοίμαζε το πιάτο με το αλεύρι, άλλες άνοιγαν φύλλο…

Έθιμα της Αποκριάς στην παλαιά Λεπτοκαρυά

Στην παλαιά Λεπτοκαρυά, οι αποκριάτικες συνήθειες ξεκινούσαν ήδη από την Τσικνοπέμπτη. Οι Λεπτοκαρίτες ντύνονταν καρναβάλια και δειλά – δειλά άρχιζαν να κυκλοφορούν στους δρόμους του χωριού. Συνήθως πήγαιναν μασκαρεμένοι σε κάποιο συγγενικό τους σπίτι. Ξεκινούσαν τη νηστεία από την Κυριακή των Απόκρεω (Κρεατ’νής), η οποία και διαρκούσε για ολόκληρη της εβδομάδα. Όμως δεν…

Επανάσταση Κολινδρού Πιερίας 1878: 146 χρόνια μετά από την ένδοξη σελίδα της ιστορίας του Κολινδρού

Σωτήριος Θεολόγου, Μεταπτυχιακός Φοιτητής Θεολογίας Α.Π.Θ. Ο Κολινδρός Πιερίας, στα τέλη Φεβρουαρίου, εορτάζει τη δική του Επανάσταση· τη δική του αντίσταση ενάντια στον οθωμανικό ζυγό. Αυτή του 1878 από τον πρωτεργάτη της Επανάστασης, Επίσκοπο Κίτρους Νικόλαο Λούση. Μία Επανάσταση που δεν είχε άμεσα αποτελέσματα, αλλά ήταν καθοριστικής σημασίας για τα…

Βρόντου Πιερίας – Το Εξωκλήσι Της Αγίας Τριάδας (βίντεο)

Το Εξωκλήσι Της Αγίας Τριάδας Αγία Τριάδα βρίσκεται στο δρόμο προς την Αγία Κόρη, σε απόσταση περίπου 4 χλμ. από τη Βροντού και σε υψόμετρο 500μ, κτισμένη πάνω στο βράχο σε μια απότομη πλαγιά.Βρίσκεται στην έξοδο μιας μεγάλης ρεματιάς (ρέμα Παπά) του Ολύμπου. Από εδώ ξεκινούν δυο σημαντικά ορειβατικά μονοπάτια…

Κάλαντα των Θεοφανείων στην παλαιά Λεπτοκαρυά

Γράφει ο Τζιόλας Ιωάννης Την παραμονή των Θεοφανείων, από νωρίς το πρωί, τα παιδιά στην παλαιά Λεπτοκαρυά, πήγαιναν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα “κάλαντα των Φώτων” – (σήμερα περπατούν οι Σταυροί): «Σήμερα τα φώτα και οι φωτισμοί, και χαρές μεγάλες και αγιασμοί, κάτου στον Αϊ Γιάννη τον ποταμό, κάθετ’η κυρά…

ΠΙΕΡΙΑ: Μοναστήρια και Ναοί με ιστορία αιώνων

Μοναστήρια και Ναοί με ιστορία αιώνων Η Πιερία είναι διάσπαρτη από μοναστήρια, εκκλησίες και γραφικά ξωκλήσια. Φωλιές της πίστης που δεσπόζουν στις επιβλητικές πλαγιές του Ολύμπου και των Πιερίων ανακλώντας το φως της Ορθοδοξίας εδώ και αιώνες. Αξίζει να ταξιδέψετε στον όμορφο αυτό τόπο και να θαυμάσετε χριστιανικά έργα ανθρώπων που…

Η Απελευθέρωσης του Κολινδρού Πιερίας στις 17-10-1912

Η Απελευθέρωσης του Κολινδρού Πιερίας ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΛΙΝΔΡΟΥ ΠΙΕΡΙΑΣ ΣΤΙΣ 17-10-1912 * του Βασίλη Τραούδα Ο Κολινδρός το κεφαλοχώρι της βόρειας Πιερίας, κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων του 1912-13 ακολούθησε την τύχη της υπόλοιπης Μακεδονίας. Προηγήθηκαν στα χρόνια της σκληρής σκλαβιάς, δύο τουλάχιστον καταγεγραμμένες αποτυχημένες εξεγέρσεις…

Σκοτίνα Πιερίας, το χωριό που «μετακόμισε» τέσσερις φορές

Η Σκοτίνα Πιερίας βρίσκεται στις νοτιοανατολικές παρυφές του Ολύμπου και αποτελεί τον απόλυτο συνδυασμό βουνού και θάλασσας. Από τη μία έχει το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, από την άλλη όμως φτάνει μέχρι τις ακτές του Θερμαϊκού και το γαλάζιο του Αιγαίου. Η παραλία της είναι διάσημη και πολύβουη το καλοκαίρι…

Η Αγία Τριάδα στην παλαιά Λεπτοκαρυά

Η Αγία Τριάδα στην παλαιά Λεπτοκαρυά Στην εικόνα βλέπουμε την εκκλησία της Αγίας Τριάδας στην παλαιά Λεπτοκαρυά. Πρόκειται για μία σπάνια εικόνα, πριν από την δεκαετία του 1960. (Το έδαφος της παλαιάς Λεπτοκαρυάς πάθαινε καθίζηση, με αποτέλεσμα να πέφτουν τα σπίτια του χωριού, η πολιτεία αναγκάστηκε από το 1952 έως…

Το “κάψιμο του Ιούδα” (έθιμο) στην παλαιά Λεπτοκαρυά

Το “κάψιμο του Ιούδα” αποτελεί ένα ξεχωριστό έθιμο, το οποίο αναβιώνει σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, κυρίως την Κυριακή της Ανάστασης, προσελκύοντας πλήθος κόσμου, που θέλει να θαυμάσει την τιμωρία του φιλάργυρου προδότη. Η διατήρηση του εθίμου μέχρι σήμερα, μπορεί να εκφράζει την έντονη ανάγκη για αποτίναξη κάθε είδους προδοσίας.…

Στο παλιό Λιτόχωρο, τα γίτσια: το έθιμο της Σταυροπροσκυνήσεως…

Τα γίτσια: Το έθιμο της Σταυροπροσκυνήσεως Όλυμπος, Λιτόχωρο… Παλιά έθιμα Στο παλιό Λιτόχωρο ο νους των παιδιών, μετά τα κάλαντα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, ήταν στο Μ’σοσαράκουστο, την Κυριακή της Σταυροπροσκηνύσεως. Το Σάββατο ξεχύνονταν τα αγόρια και μάζευαν γίτσα, τα υποκίτρινα λουλούδια που φύτρωναν ακόμη και μέσα στα παγωμένα…

Τα Σίχνα στο τρίστρατο του Ενιπέα 

(του Γιώργου Βροντινού) Την Παρασκευή 6 Ιανουαρίου πραγματοποιείται στο Λιτόχωρο όπως κάθε χρόνο η εορτή των Θεοφανίων, τα λεγόμενα Σίχνα. Στο ΄΄Λάκο΄΄ ή στη ΄΄Γούρνα΄΄ όπως λέγεται από τους Λιτοχωρίτες υπάρχει ένας παλαιός μοναστηριακός νερόμυλος, όπου τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί σε ταβέρνα-αναψυκτήριο. Στο τζάκι του νερόμυλου βρίσκεται μια ξυλοαγιογραφία…

Η αρχαία Φίλα

“Φίλα, πόλις Μακεδονίας, κτίσμα Δημητρίου τοῦ ̓Αντιγόνου παιδός, τοῦ Γονατᾶ καλουμένου, ὃς ἀπὸ τῆς τούτου μητρὸς Φίλας ἐπὶ τοῦ Πηνειοῦ ἔκτισε πόλιν Φίλαν …” (Στέφανος Βυζάντιος) Τη θέση και τον ιδρυτή της Φίλας την μαθαίνουμε από τον Στέφανο Βυζάντιο, (Γεωγράφος του 6ου αι. μ.Χ. στο έργο του “περί πόλεων”) κατά…

Λείβηθρα Ολύμπου 

Γράφει ο :  ΤΖΙΟΛΑΣ  ΙΩΑΝΝΗΣ   Φιλόλογος – αρχαιολόγος  Από την αρχαιότητα, πόλεις της Πιερίας πασίγνωστες για την μουσολατρεία τους είναι τα Λείβηθρα, η Πίμπλεια, το Δίον και η Πιερίς. Όλες τους βρίσκονται στις υπώρειες του μυθικού βουνού, του Ολύμπου. Τα Λείβηθρα βρίσκονται βόρεια του Πλαταμώνα, στην περιοχή μεταξύ της Σκοτίνας…

Κατερίνη η Αικατερίνη; H ιστορία πίσω από το όνομα της πόλης μας

Κατερίνη η Αικατερίνη; H ιστορία πίσω από το όνομα της πόλης μας Γράφει η αναγνώστρια μας Bαρμάζη Aντωνία – Ιστορικός Ο νομός Πιερίας είναι μια μικρή χώρα,  μια σύγχρονη κοιτίδα του πολιτισμού, της ιστορίας, της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής δομής και της πλούσιας λαογραφίας.  Η Πιερία ετυμολογικά προέρχεται από το επίθετο πιών ,…

Επανάστασης του Ολύμπου το 1878: ΟΛΥΜΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΑΥΤΟΥ – ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΛΥΤΟΧΩΡΟΥ – ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ (του τ. λυκειάρχη Αθανάσιου Λασπόπουλου 1882)

Επανάστασης του Ολύμπου Αναδημοσίευση από το Σύλλογο Λιτοχωριτών Θεσσαλονίκης. «Πικράν ελάβομεν πείραν και υπέστημεν τα βάρη τής από της γεννετείρας γης απομακρύνσεως μετά την ατυχή εν Ολύμπω τελευταίαν επανάστασιν˙ η 3η Μαρτίου του 1878 υπήρξε διά το Λυτόχωρον όσον μεγάλη και ιστορική, τοσούτον αποφράς και κακοδαίμων ημέρα˙ αντί ελυθερίας και…

Το έθιμο «τα βίζιτα» στην παλαιά Λεπτοκαρυά

Το έθιμο «τα βίζιτα» στην παλαιά Λεπτοκαρυά Του Ιωάννη Τζιόλα Στην παλαιά Λεπτοκαρυά, σε κάθε ονομαστική γιορτή, η νοικοκυρά του σπιτιού που γιόρταζε, έπρεπε να κάνει όλες τις απαραίτητες προετοιμασίες. Έτσι, το πρωί της ονομαστική εορτής (μετά τον απαραίτητο εκκλησιασμό στον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου) περίμεναν τον παπά να…

Ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος – Ιστορικά στοιχεία

Ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος – Ιστορικά στοιχεία Σαν σήμερα (26 Οκτωβρίου 1912) ανήμερα του Αγίου Δημητρίου, πριν από εκατό δέκα χρόνια απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τον ελληνικό στρατό. Είχε ήδη ξεκινήσει ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος ανάμεσα στους συμμάχους (Μαυροβούνιο, Σερβία, Βουλγαρία, Ελλάδα) και την Οθωμανική αυτοκρατορία, με την κήρυξη του πολέμου από…

Η Εκκλησία Τίμιου Σταυρού Και Υπαπαντής της Κατερίνης

Η Εκκλησία Τίμιου Σταυρού Και Υπαπαντής της Κατερίνης Ένα σύγχρονο σχολείο ! Γράφει η Αντωνία Βαρμάζη, Ιστορικός Μια εκκλησία που σιγά σιγά παίρνει σάρκα και οστά είναι αυτή του Τίμιου Σταυρού και Υπαπαντής της Κατερίνης. Βρίσκεται στην γειτονιά Χηράδικα ,στην Μαρτίου. Φέρει το όνομα Τίμιος Σταυρός ,για να τιμήσει το…

Μοναστήρι Παναγίας Μακρυρράχη (Φώτο -Βίντεο)

Μοναστήρι Παναγίας Μακρυρράχη Ένα ιδιαίτερο γυναικείο μοναστήρι βρίσκεται στη Παλιόστανη που λέγεται Παναγία Μακρυρράχη. Κάθε χρόνο ανήμερα της Παναγίας πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται και εκκλησιάζεται. Ιδιαίτερη στιγμή είναι όταν ιερείς ανεβαίνουν σε ένα ψηλό σημείο και υψώνουν την εικόνα της Παναγίας. Το μοναστήρι βρίσκεται μέσα σε ένα καταπράσινο δάσος ενώ σε…

Σεβαστή Πιερίας. Το θρησκευτικό χωνευτήρι. Το χωριό των Ποντίων (Βίντεο)

Γράφει η Ιστορικός Βαρμάζη Αντωνία Η Σεβαστή είναι χωριό της Πιερίας Η ονομασία της προφανώς παραπέμπει στο επίθετο σεβαστός ,θέση που πιστοποιείται από την φράση που χρησιμοποίησαν οι κάτοικοι της” Κολυμπήθρα Αγίου Πνεύματος” Υπάρχει μια ιστορία που υποστηρίζει πως δόθηκε το χάρισμα από το Άγιο Πνεύμα σε σαράντα άνθρωπους να…

Έθιμα της Μεγάλης Παρασκευής στην παλαιά Λεπτοκαρυά

Έθιμα της Μεγάλης Παρασκευής στην παλαιά Λεπτοκαρυά Του Ιωάννη Τζιόλα Μετά το τέλος της ακολουθίας με τα δώδεκα Ευαγγέλια που γινόταν το βράδυ της Μ. Πέμπτης στον ιερό του Αγίου Νικολάου στην παλαιά Λεπτοκαρυά, μερικές κοπέλες κάθονταν στην εκκλησία και ξενυχτούσαν για να στολίσουν τον Επιτάφιο. Επίσης, το ίδιο βράδυ,…

Για τα 81 χρόνια από τη Γερμανική επίθεση εναντίον της Ελλάδας

Γερμανική επίθεση Στις 6 Απρίλη συμπληρώθηκαν 81 χρόνια από τη βάρβαρη επίθεση των Γερμανικών ναζιστικών στρατευμάτων εναντίον της Ελλάδας, το 1941. Ο ελληνικός στρατός στα σύνορα αντιστεκόταν δίνοντας άνιση μάχη απέναντι σ’ ένα πανίσχυρο εχθρό.Αυτή η αντίσταση είχε ακόμη μεγαλύτερη σημασία, γιατί και η Μεταξική στρατιωτική και η πολιτική ηγεσία…

Λεπτοκαρυά: Ο «άγνωστος» ανθυποπλοίαρχος Εμμανουήλ Αντωνιάδης

Λεπτοκαρυά: Ο «άγνωστος» ανθυποπλοίαρχος Εμμανουήλ Αντωνιάδης Του Ιωάννη Τζιόλα Σαν αύριο συμπληρώνονται 125 χρόνια από την ημέρα που φονεύθηκε ο κυβερνήτης του τορπιλοβόλου 16, ο ανθυποπλοίαρχος Εμμανουήλ Αντωνιάδης (11.04.1897) στη διάρκεια καταδρομικής επιχείρησης με ναυτικό αποβατικό άγημα, στη Σκάλα Λεπτοκαρυάς, για να πυρπολήσει αποθήκες εφοδίων του οθωμανικού στρατού. Πρόκειται για τον πρώτο…

Το έθιμο «πιπιρούνα» στην παλαιά Λεπτοκαρυά

Το έθιμο «πιπιρούνα» Όταν δεν έβρεχε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην παλαιά Λεπτοκαρυά, τότε οι κάτοικοι του χωριού, παρακαλούσαν το Θεό να τους φέρει την πολυπόθητη βροχή. Αυτό γινόταν γιατί ένα μεγάλο τμήμα του εισοδήματος του Λεπτοκαρίτη, βασιζόταν στις αγροτικές δραστηριότητες. Έτσι, σε περιόδους ανομβρίας υπήρχε μεγάλο πρόβλημα, επειδή η σοδειά…

Μεταλλικό βαρίδιο ζυγαριάς με τα σύμβολα Λ Ε Ι Β Η

Μεταλλικό βαρίδιο ζυγαριάς Στο λογότυπο του δήμου Δίου – Ολύμπου, βλέπουμε την εικόνα του Αγίου Διονυσίου του έν Ολύμπω, το κάστρο του Πλαταμώνα, το αρχαίο θέατρο του Δίου και την εικόνα με τα γράμματα ΛΕΙΒΗ.Αναρωτήθηκε κανείς τι συμβολίζει η εικόνα αυτή; Παρουσιάζουμε λοιπόν (για πρώτη φορά) την εικόνα αυτή προς…

Χορηγοί