Η γαλαρία τρένων στον Πλαταμώνα αποτελεί ένα μοναδικό τεχνικό και ιστορικό έργο που συνδέεται άρρηκτα με την πορεία της σύγχρονης Ελλάδας. Κατασκευάστηκε το 1915, λίγο μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας και ως συνέχεια της στρατηγικής ανάγκης για τη σύνδεση της Βόρειας Ελλάδας με την υπόλοιπη χώρα. Αποτελεί το ανοιχτό βόρειο τμήμα της παλιάς σιδηροδρομικής γραμμής του τούνελ και διατρέχει μια περιοχή εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, στους πρόποδες του Ολύμπου και δίπλα στο Βυζαντινό Κάστρο του Πλαταμώνα.

Η κατασκευή της γαλαρίας ενίσχυσε την ενότητα και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Εκείνη την εποχή, το τρένο ήταν ο μοναδικός αξιόπιστος τρόπος μεταφοράς ανθρώπων και εμπορευμάτων, καθώς δεν υπήρχε οργανωμένο οδικό δίκτυο. Η σιδηροδρομική γραμμή αποτέλεσε ζωτικής σημασίας αρτηρία που συνέδεσε την Κεντρική Ελλάδα με τη Μακεδονία και, κατ’ επέκταση, με την Ευρώπη.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η γαλαρία απέκτησε στρατηγική σημασία. Το πέρασμα της σήραγγας φυλασσόταν αυστηρά, καθώς αποτελούσε κρίσιμο σημείο για τις μετακινήσεις του γερμανικού στρατού. Μάλιστα, στην είσοδο της γαλαρίας δεσπόζει ένας πέτρινος πύργος, σύμβολο της τότε στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή.

Το 2004, κατασκευάστηκε νέα, σύγχρονη σιδηροδρομική γραμμή στον Πλαταμώνα, η οποία περνά μέσα από ένα τούνελ μήκους σχεδόν 4 χιλιομέτρων. Η νέα χάραξη είχε ως αποτέλεσμα την κατάργηση της παλιάς γραμμής από τον Πλαταμώνα έως και τον Παντελεήμονα. Ωστόσο, αναγνωρίζοντας τη σημασία της παλιάς σιδηροδρομικής υποδομής, το 2005 το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε τη γραμμή και τη γαλαρία ως μνημείο. Στην επίσημη απόφαση αναφέρεται πως το έργο «εμφανίζει ιδιαίτερο ιστορικό, τεχνικό και επιστημονικό ενδιαφέρον» και αποτελεί «χαρακτηριστικό και ομοιογενή χώρο που διαμορφώθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, μέσα σε ένα πλούσιο φυσικό περιβάλλον».

Η περιοχή γύρω από τη γαλαρία βρίσκεται στη σκιά του επιβλητικού Κάστρου του Πλαταμώνα, το οποίο χτίστηκε τον 10ο ή 11ο αιώνα και κατοικήθηκε για αιώνες. Το κάστρο πολιορκήθηκε και αυτό από τους Γερμανούς το 1941, ενισχύοντας τη στρατηγική σημασία της περιοχής.

Ο Πλαταμώνας πήρε την ονομασία του πιθανότατα κατά τη βυζαντινή περίοδο. Σύμφωνα με την παράδοση, το όνομά του σημαίνει είτε «πλατιά παραλία» είτε «τόπος με πλατάνια», αντικαθιστώντας το αρχαίο όνομα «Ηράκλειο», που συνδεόταν με το κάστρο και τον παραθαλάσσιο οικισμό.

Σήμερα, η παλιά γαλαρία δεν λειτουργεί πλέον ως σιδηροδρομική γραμμή. Αντίθετα, έχει αποκτήσει νέο ρόλο, στεγάζοντας μια ιδιωτική επιχείρηση που λειτουργεί ως πολυχώρος πολιτισμού και αναψυχής. Με σεβασμό στην ιστορία και τη μοναδική αρχιτεκτονική του χώρου, η γαλαρία ζωντανεύει ξανά, προσφέροντας μια εμπειρία που συνδυάζει το παρελθόν με το παρόν, την παράδοση με τη σύγχρονη δημιουργικότητα.

Φωτο-βίντεο ( Stathis Filippas ).