Πουλμονάρια ή Πνευμονόχορτο: Καταπολεμά τις παθήσεις της αναπνευστικής οδού και των πνευμόνων
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι PULMONARIA officinallis (Πνευμονική η φαρμακευτική). Ανήκει στην οικογένεια των Βοραγινιδών ή Βορραγινωδών Τραχυφυλλωδών.
Φυτρώνει σε όλη την Ευρώπη, όπου είναι αρκετά διαδεδομένη μέσα σε δάση. Στη χώρα μας συναντάται ιδιαίτερα στη περιοχή των Σερρών και σε σκιερούς τόπους της βόρειας Ελλάδας. Το συναντούμε συνήθως με την ονομασία Πνευμονική.
Είναι πολύχρονη πόα μικρή σχετικά με βλαστάρια που φτάνουν σε μήκος τα 15-30 εκατοστά. Τα φύλλα του φυτού είναι τραχιά, τριχωτά, ωοειδή, με μακρύ μίσχο, πράσινα και έχουν βούλες ανοιχτότερες, σαν άσπρες κηλίδες.
Τα άνθη είναι ρόδινα αρχικά και κυανά ή μπλε αργότερα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η ίδια ταξιανθία που είναι επάκρια φέρει ταυτόχρονα άνθη και των δύο χρωμάτων.
Ιστορικά στοιχεία:
Το βότανο έχει χρησιμοποιηθεί στην Ευρώπη εδώ και εκατονταετίες. Η Πουλμονάρια είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της θεωρίας μορφών και σχημάτων που κυριάρχησε στην Ευρώπη τον 16ο και 17ο αιώνα.
Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, ο Θεός έδωσε τα βότανα στους ανθρώπους για να τους θεραπεύει και η κατάλληλη χρήση κάθε φυτού αποδεικνύεται από την εμφάνισή του. Έτσι τα παρδαλά φύλλα της Πουλμονάριας επειδή έμοιαζαν με τους πνεύμονες, παρέπεμπαν σε ασθένειες των πνευμόνων.
Και πράγματι στην περίπτωση αυτή είχαν δίκιο μια και η Πουλμονάρια είναι ένα καταπραϋντικό αποχρεμπτικό. Η σίλικα που περιέχει αποκαθιστά την ελαστικότητα των πνευμόνων. Ελαττώνει τη βρογχική καταρροή. Η τανίνη που περιέχει την κάνει κατάλληλη για τη θεραπεία των αιμορροΐδων, ενώ η παράλληλη ύπαρξη τανίνης και αλλαντοΐνης εξηγεί την εκτεταμένη λαϊκή χρήση της για την επούλωση των πληγών.
Συστατικά-χαρακτήρας:
Περιέχει φυτική κόλα, σαπωνίνη, αλλαντοΐνη, κουερσετίνη, κανφερόλη, βιταμίνη C, τανίνη, διοξείδιο του πυριτίου, κάλιο, σίδηρο και άλλα μεταλλικά άλατα.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα αέρια μέρη του φυτού. Ανθίζει Μάρτιο και Απρίλιο και συλλέγεται την εποχή της ανθοφορίας, Τα φύλλα μπορούν να συλλέγονται και μετά την ανθοφορία, μέχρι και τον Σεπτέμβριο.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Τα άνθη του φυτού είναι εφιδρωτικά και τα φύλλα του έχουν αντιβιοτικές ιδιότητες.
Το όνομα του φυτού (πνευμονική) αντανακλά την χρήση του για τη θεραπεία αναπνευστικών διαταραχών.
Το βότανο δρα σαν μαλακτικό, αποχρεμπτικό, στυπτικό και επουλωτικό. Έχει δύο ευρείς τομείς χρήσης.
Ο πρώτος αφορά στη χρήση της στη θεραπεία του βήχα και της βρογχίτιδας, ιδιαίτερα όταν συνοδεύονται από καταρροή του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
Ο άλλος τομέας είναι ο σχετικός με την στυπτικότητα της. Αυτό εξηγεί τη χρήση της στη θεραπεία της διάρροιας, ιδιαίτερα στα παιδιά και για την καταπράυνση των αιμορροΐδων.
Όπως και με όλα τα άλλα βότανα, αυτοί οι δύο ευρείς τομείς πρέπει να θεωρηθούν σαν ένα μέρος της δραστηριότητας του βοτάνου που ενεργεί σαν ενιαίο σύνολο.
Εξωτερικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επούλωση των αμυχών και τραυμάτων.
Για εξωτερική χρήση το βότανο είναι χρήσιμο σε χιονίστρες, σκασίματα μαστών και λειχήνες. Σαν κατάπλασμα στο χώρο της καρδιάς θεωρείται ότι τακτοποιεί τους παλμούς.
Για τις παθήσεις των πνευμόνων συνδυάζεται άριστα με Μαρρούβιο, Βήχιο ή Λομπέλια.
Παρασκευή και δοσολογία:
Παρασκευάζεται ως έγχυμα όταν θέλουμε να το χρησιμοποιήσουμε για πνευμονικές παθήσεις, διάρροιες και αιμορροΐδες. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1-2 κουταλιές του τσαγιού ξηρά φύλλα και το αφήνουμε σκεπασμένο 10-15 λεπτά.
Σουρώνουμε και πίνουμε τρεις φορές την ημέρα. Υπό μορφή βάμματος η δοσολογία είναι 1-4 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.
Ολόκληρο το βότανο το χρησιμοποιούμε σαν μαλακτικό και το παρασκευάζουμε σαν αφέψημα. Βράζουμε για 5 λεπτά 50-100 γραμμάρια βοτάνου σε 1 λίτρο νερό. Πίνουμε μέχρι τρεις φορές την ημέρα.
Σε σκόνη, η παρασκευή είναι ένα κουταλάκι μέσα σε γάλα και η δόση 2-3 κουταλάκια την ημέρα.
Προφυλάξεις:
Η Πουλμονάρια συγγενεύει στενά με το Σύμφυτο. Για τον λόγο αυτό υπάρχουν υποψίες ότι προκαλεί παρόμοιες παρενέργειες με αυτό και καλό είναι να χρησιμοποιείται για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
*Άρθρο του Σάκη Κουβάτσου (Χειρουργός οδοντίατρος) στα Χανιώτικα Νέα – herb.gr
