Γλυκόριζα
Η γλυκόριζα είναι ποώδες πολυετές φυτό που το συναντάμε αυτοφυές στη Μακεδονία και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, καθώς της Ευρώπης και της Ασίας. Εκτός από φαρμακευτικό βότανο, είναι επίσης δυσεξόντωτο ζιζάνιο, που μετά το 3ο χρόνο του σχηματίζει υπόγειους μακριούς στολώνες (ρίζες), με γλυκιά γεύση και ευρεία χρήση στη φαρμακευτική. Κύριο συστατικό της είναι η γλυκυζυρίνη που είναι 60 φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη. Επίσης περιέχει στεροειδή (οιστρογόνα). Η γλυκόριζα είναι πολύτιμο φάρμακο με αντιρρευματικές ιδιότητες παρόμοιες της κορτιζόνης. Χρησιμοποιούμενα μέρη είναι η ρίζα και ο υπόγειος βλαστός του φυτού που έχει ηλικία πάνω από 3 έτη και η περισυλλογή γίνεται το φθινόπωρο.
Ποιες είναι οι ιδιότητές του;
Αντι-οιστρογονική δράση
Η λήψη του φυτού μπορεί να επηρεάσει την ενδογενή στεροειδή δραστηριότητα. Αυτό σημαίνει μια εναλλακτική δράση στο μεταβολισμό των οιστρογόνων, προκαλώντας αναστολή όταν αυτά είναι υψηλά και διέγερση όταν αυτά είναι χαμηλά.
Αντι-αιμοπεταλιακή δράση
Έχει παρατηρηθεί in vitro και μελετάται.
Αντι-φλεγμονώδη δράση
Κκατά του ερυθήματος από ακτινοβολία UV. Επίσης προλαμβάνει τη δημιουργία γαστρικού έλκους. Χρησιμοποιείται επίσης στη θεραπεία του ίκτερου και του οισοφαγικού έλκους.
Ηπατοπροστατευτική
Δρα ισχυρά κατά της ηπατο-τοξικότητας που προκαλεί ο τετραχλωράνθρακας. Στη Κίνα χρησιμοποιείται ευρέως για τη θεραπεία της Ηπατίτιδας Β, με ποσοστό επιτυχίας άνω του 70%. Επίσης βοηθά σε περιστατικά ίνωσης του ήπατος.
Λοιπές ιδιότητες
Αντι-αλλεργική δράση, ανοσοκατασταλτική κορτικοστεροειδο-μιμιτική δράση, αποχρεμπτικές, καταπραϋντικές, αντισπασμωδικές, είναι ήπιο καθαρτικό. Κατά παράδοση, θεωρείται επίσης ότι εμφανίζει υποστηρικτική δράση στα επινεφρίδια, μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης.
Πότε ενδείκνυται η χρήση της;
Η χρήση της ενδείκνυται σε περιστατικά : Βρογχικής καταρροής, βρογχίτιδας, χρόνιας γαστρίτιδας, σε πεπτικά έλκη, κολικούς και στην πρωτοπαθή αδρενοκορτικοειδική ανεπάρκεια, στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Ηρεμιστικό
Αντιμετωπίζει την υπερένταση, το άγχος και την αϋπνία. Σε μεγάλες δόσεις παρουσιάζει ναρκωτική δράση.
Αντιβιοτικό
Έχει στυπτική δράση. Σε μεγάλες δράσεις δρα ως σκωληκοκτόνο. Χρησιμοποιείται σε χρόνια έλκη, δερματικούς ερεθισμούς και πληγές.
Οιστρογόνο
Σε κατάλληλες φαρμακευτικές δόσεις δρα ως οιστρογόνο, γι’ αυτό και οδηγεί σε απώλεια της λίμπιντο σε άντρες που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες συστηματικά. Σε μεγάλες δόσεις λειτουργεί ως αντιαφροδισιακό.
Υπάρχουν παρενέργειες;
Το φυτό δε συνίσταται σε άτομα με υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη
Δύναται να προκαλέσει αλληλεπιδράσεις κατά τη διάρκεια ορμονικής θεραπείας
Η ωμή ρίζα είναι τοξική, αλλά όταν ξεραθεί στο φούρνο ή στον ήλιο χάνει τη τοξικότητά της.
Υπερκατανάλωση τσίχλας ή καραμέλας γλυκόριζας, μαυρίζει τα δόντια
Τακτική κατανάλωσή μεγάλων ποσοτήτων δύναται να προκαλέσει υπεραλδοστερονισμό (υπέρταση, πονοκεφάλους, μυϊκή αδυναμία, κατακράτηση καλίου, νερού και υπογλυκαιμία).
Να μην καταναλώνεται κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης και θηλασμού
Μελέτες σε ζώα έδειξαν ότι έχει την ικανότητα να διεγείρει τη μήτρα, ακόμα και να προκαλέσει αποβολή ή να επηρεάσει τον έμμηνο κύκλο ακόμα και να τον διακόψει έως την εμμηνόρροια (εμμηναγωγική δράση).
Να αποφεύγεται από άτομα που λαμβάνουν διουρητικά, κορτιζόνη και αντισυλληπτικά φάρμακα
Με ποιους τρόπους μπορούμε να το εντάξουμε στη διατροφή;
Ως ζεστό ρόφημα
Ως σκόνη γλυκόριζας
Ως αφέψημα
Ως κρύο ρόφημα αποξηραμένων μερών του φυτού
Ως υγρό απόσταγμα
Ως σιρόπι
Λίγα ιστορικά στοιχεία
Δεν υπάρχει αρχαίος πολιτισμός σε καμία ήπειρο, που να μη χρησιμοποίησε τη γλυκόριζα. Πρώτη αναφορά έρχεται από την Αίγυπτο τον 3ο π.Χ. αιώνα. Ο Θεόφραστος μίλησε για τη γλυκόριζα που καλλιεργούσαν οι Σκύθες και ήταν φάρμακο για το άσθμα. Από το συμπυκνωμένο χυμό της ρίζας του παρασκευάζεται η ‘Γιάμπολη’, που είναι η πρώτη ύλη για τις ευρέως γνωστές μαύρες παστίλιες για το λαιμό και το βήχα. Στην Ιταλία υπάρχουν αρκετά εργοστάσια παραγωγής για την εκμετάλλευση της γιάμπολης σε φάρμακα και καραμέλες. Η γιάμπολη επίσης χρησιμοποιείται στη φαρμακοβιομηχανία ως γλυκαντικό μέσο πολυάριθμων φαρμάκων και σιροπιών.
Γλυκόριζα περιέχουν και πολλές μπύρες με σκούρο χρώμα. Στην Κίνα η γλυκόριζα θεωρείται ο ‘παππούς των βοτάνων’ της Κινέζικης ιατρικής (είναι το 2ο πιο διαδεδομένο βότανο μετά το ginseng) και έως σήμερα παράγεται σε αφθονία για την χρησιμοποίησή της σε φαρμακευτικά σκευάσματα. Πρόσφατα ξεκίνησαν να διεξάγονται και να μελετώνται πειράματα που διεξήχθησαν στην Ιαπωνία, για το κατά πόσο μπορεί να χρησιμοποιηθεί η γλυκόριζα για τη θεραπεία του AIDS, αφού φαίνεται να αποτρέπει την ανάπτυξη του ιού HIV αναστέλλοντας τη κυτταρική μόλυνση.
