Η Ένωση Ποντίων Πιερίας συμμετείχε στο Επιστημονικό Συνέδριο «Πρόσφυγες στην Πιερία: Ένας αιώνας μνήμης» που πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο Δήμου Κατερίνης στις 1,2 & 3 Δεκεμβρίου 2023. Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ποντίων Πιερίας κ. Κώστας Παπουτσίδης παρουσία όλων των μελών του συμβουλίου, απεύθυνε χαιρετισμό συγχαίροντας τους διοργανωτές και αναφέρθηκε στην ιστορία δημιουργίας του λαογραφικού μουσείου, αλλά και της μεγάλης και επιστημονικά τεκμηριωμένης προσπάθειας που γίνετε τα τελευταία χρόνια για την ανασύσταση του νέου μουσείου της Ένωσης Ποντίων Πιερίας, ενώ οι επιστημονικοί συνεργάτες του συλλόγου κα. Χρύσα Κοντάκη και κα. Αθηνά Τσιγκαροπούλου συμμετείχαν με ειδικές εισηγήσεις στη θεματική ενότητα «Εκκλησιαστικά κειμήλια και μουσειακά τεκμήρια».
Στην εισήγησή της η κα Κοντάκη παρουσίασε το ευρύτερο πλαίσιο διαχείρισης και αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, δίνοντας έμφαση στην αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού των οργανισμών και των φορέων μνήμης προκειμένου να ενταχθούν σε ευρύτερα μακροπρόθεσμα αναπτυξιακά σχέδια. Οι νέες προσεγγίσεις, που εμφορούνται από τις αρχές της συμμετοχικής διακυβέρνησης και της αειφορίας, επικεντρώνονται στο να καταστήσουν την πολιτιστική κληρονομιά αναπόσπαστο τμήμα της τοπικής κοινότητας και της καθημερινής ζωής. Σε αυτή την κατεύθυνση, μουσεία, αρχεία και βιβλιοθήκες θέτουν πλέον το κοινό στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων τους, προβάλλοντας αφηγήσεις που διαπλέκουν τις προσωπικές ιστορίες των μελών της κοινότητας στην ερμηνεία μεγαλύτερων ιστορικών γεγονότων, ενώ παράλληλα πραγματεύονται σύγχρονα θέματα που απευθύνονται σε ποικίλα ακροατήρια.
Στο δεύτερο μέρος της εισήγησής της, η κα Κοντάκη παρουσίασε συνοπτικά τα αποτελέσματα της πολιτιστικής πολιτικής που εφάρμοσε τα τελευταία χρόνια η Ένωση Ποντίων Πιερίας, η οποία έχει προσαρμόσει τη στρατηγική της στις νέες συνθήκες ώστε να ανταποκριθεί σε σύγχρονες απαιτήσεις και πρότυπα. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν υλοποιηθεί ή έχουν δρομολογηθεί έργα για: α) τον εκσυγχρονισμό του κτιρίου και την ενίσχυση της προσβασιμότητας, β) την επαναλειτουργία του Μουσείου με βάση τις νέες μουσειολογικές επιταγές, γ) την επιστημονική καταγραφή και μελέτη της Συλλογής και την διεξαγωγή νέας έρευνας, καθώς και δ) την ανάπτυξη της επικοινωνιακής πολιτικής του Μουσείου με δράσεις εξωστρέφειας και δημιουργία μαθησιακού περιεχομένου. Η παρουσίαση ολοκληρώθηκε με ενδεικτικά στιγμιότυπα από τα έργα του ψηφιακού μετασχηματισμού (Ψηφιοποίηση Συλλογής) και της δημιουργίας της τεχνολογικής υποδομής του νέου Μουσείου (Ψηφιακό Αποθετήριο, Διαδικτυακός Τόπος), αλλά και με μια πρόγευση της ημερίδας που ετοιμάζει ο Σύλλογος για την παρουσίαση της μουσειολογικής – μουσειογραφικής μελέτης που ολοκληρώθηκε μέσα στο 2023.
Στη δική της εισήγηση, η κα Τσιγκαροπούλου αναφέρθηκε στο περιεχόμενο της Συλλογής και στις επιμέρους ομάδες τεκμηρίων που διαμορφώνονται μέσα σε ένα σύνολο 650 περίπου αντικειμένων, αντιπροσωπευτικών του κύκλου της οικιακής και κοινωνικής ζωής αλλά και της βιοποριστικής δραστηριότητας των Ποντίων σε διάφορες περιοχές εγκατάστασης. Η κα Τσιγκαροπούλου επεσήμανε ένα μοναδικό στοιχείο που διακρίνει αυτή τη Συλλογή, η οποία συγκροτείται από τις συγκινητικές δωρεές ενός μεγάλου αριθμού Ποντίων προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Πιερίας: Κάθε ένα από τα αντικείμενα συνοδεύεται με πληροφορίες και ιστορίες που παρέδωσε ο δωρητής του προσφέροντας έτσι στο Μουσείο την δυνατότητα να «μιλήσει» για τους ανθρώπους πίσω από τα αντικείμενα. Μοναδικό είναι και το Αρχείο προφορικής ιστορίας του Συλλόγου στο οποίο έχουν μέχρι στιγμής συγκεντρωθεί περισσότερες των 100 μαρτυριών της πρώτης και της δεύτερης γενιάς προσφύγων. Το έργο της απομαγνητοφώνησης, της ψηφιακής οργάνωσης και ταξινόμησης του ακουστικού υλικού ολοκληρώνεται σύντομα.
Το Συνέδριο διοργανώθηκε από τους Φίλους Μουσείου Πόλης Κατερίνης σε συνεργασία με το Δήμο Κατερίνης και την Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας (Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας).
Η Ένωση Ποντίων Πιερίας ήταν ένας από τους Χορηγούς του Συνεδρίου.