Κανονικά και µε το νόµο, προβλέπεται η διατήρηση των ειδικών δικαιωµάτων των κτηνοτρόφων, δηλαδή οι επιδοτήσεις κατόχων ζωικού κεφαλαίου χωρίς όµως επιλέξιµη γη στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ.
Το ζήτηµα αυτό είχε τεθεί πολλάκις από εκπροσώπους κτηνοτρόφων προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ, καθώς υπήρχε ο φόβος πως τη νέα προγραµµατική περίοδο θα χαθεί αυτός ο τρόπος επιδότησης. Ωστόσο, εδώ έρχεται η είδηση από τα στρατηγικά σχέδια άλλων χωρών, που στο φάκελο των ενισχύσεων προβλέπονται τα αντίστοιχα πριµ για αιγοπροβατοτρόφους και βοοτρόφους χωρίς επιλέξιµη γη. Ένα από αυτά είναι και της Ισπανίας, όπου στο φάκελο των συνδεδεµένων ενισχύσεων της νέας περιόδου, περιέχονται δύο ειδικά µέτρα για τις συγκεκριµένες περιπτώσεις.
Υπενθυµίζεται το καθεστώς ενίσχυσης κτηνοτρόφων µε ειδικά δικαιώµατα είχε ενεργοποιηθεί την περίοδο 2007-2013 και συνεχίστηκε την τρέχουσα προγραµµατική (Καν ΕΕ (1307/2013 Άρθρο 52 4β) µε τη µορφή συνδεδεµένης. ∆ικαιούχοι είναι όσοι το 2014 είχαν στην κατοχή τους ειδικά δικαιώµατα. Πρόκειται για ένα ποσό της τάξης των 30 εκατ. ευρώ, το οποίο αφορά σε µια µερίδα του κτηνοτροφικού κόσµου που δεν µπόρεσαν στις προηγούµενες µεταρρυθµίσεις της ΚΑΠ να µετατρέψουν σε εκτατικά τα δικαιώµατα που λάµβαναν στο παρελθόν. Οι αγελαδοτρόφοι αποτελούν την πολυπληθέστερη οµάδα στην κατηγορία αυτή και λαµβάνουν ετησίως εν είδη συνδεδεµένης ενίσχυσης ένα ποσό πέριξ των 280 ευρώ ανά κεφάλι ζώου. Σε αυτό το µοντέλο ενίσχυσης εντοπίζονται ορισµένες αδυναµίες, αφού δεν µπορούν να λάβουν άλλες συνδεδεµένες ενισχύσεις, η πληρωµή τους γίνεται µήνες µετά την καταβολή του τσεκ ενώ το εισόδηµα από την ενίσχυση αυτήν φορολογείται στο σύνολό του. Επιπλέον δεν υπάρχει η δυνατότητα µεταβίβασης του δικαιώµατος, όπως συµβαίνει µε τις ενισχύσεις που συνδέονται µε τη γη.
Παράλληλα, φαίνεται πως οι συνδεδεµένες ενισχύσεις µπορούν επίσης να προβλέπουν διαφορετικά ποσά ανά οµάδα εδαφών (π.χ εδάφη µε κλίση, ορεινά κ.λπ), αλλά και να ενεργοποιηθούν ανά ζώνη, σύµφωνα µε φακέλους χωρών που έχουν προχωρήσει πολύ µπροστά στο στρατηγικό τους σχέδιο. Eισηγήσεις για την οριοθέτηση των συνδεδεµένων ενισχύσεων σε συγκεκριµένες ζώνες καλλιέργειας, µε βάση τις δυνατότητες της κάθε περιοχής αλλά και τις ειδικότερες ανάγκες της τοπικής κατανάλωσης, έχουν γίνει και εξετάζονται και στη χώρα µας.
Από την άλλη, στην Ελλάδα ακόµα οι αρχές που απασχολούνται µε το σχεδιασµό της νέας ΚΑΠ δεν έχουν αποκαλύψει το ποια προϊόντα θέλουν να εισάγουν στο καθεστώς που µπορεί να απορροφά περί τα 240 εκατ. ευρώ ετησίως από το 2023 και µετά.
Το µόνο που διαµηνύουν οι αρχές είναι πως «µελετάται να µεταβληθεί το καθεστώς των συνδεδεµένων ενισχύσεων κυρίως όσον αφορά στους τοµείς που θα απολαµβάνουν συνδεδεµένες ενισχύσεις», µε προτεραιότητα την ενίσχυση της κτηνοτροφίας και του τοµέα των ∆ηµητριακών (κυρίως ψυχανθή). Πάντως, αναµένεται «ψαλίδι» στα 18 επιδοτούµενα σήµερα προϊόντα.
Ενδιάµεση ∆ιαβούλευση
Θολό το πλάνο συνδεδεµένων
«Η συνδεδεµένη εισοδηµατική στήριξη µπορεί να χορηγηθεί µόνο σε τοµείς που αντιµετωπίζουν προβλήµατα ανταγωνιστικότητας ή βιωσιµότητας και κρίνονται ως σηµαντικοί για κοινωνικοοικονοµικούς ή περιβαλλοντικούς λόγους», αναφέρεται στο κείµενο της ενδιάµεσης διαβούλευσης. Μετά την πρόσφατη συµφωνία για τη νέα ΚΑΠ, το ποσοστό των άµεσων ενισχύσεων που µπορεί να διαθέσουν τα Κράτη Μέλη κατ΄ ανώτατο για τη συνδεδεµένη εισοδηµατική στήριξη την περίοδο 2023 -2027 ανέρχεται στο 13%, από το 8% σήµερα, ενώ παραµένει η δυνατότητα χορήγησης επιπλέον ποσοστού 2% για τις πρωτεϊνούχες καλλιέργειες. Κατά τη µεταβατική περίοδο 2021-2022, το καθεστώς των συνδεδεµένων ενισχύσεων διατηρείται όσον αφορά στους τοµείς/προiόντα που εντάσσονται µε µικρές προσαρµογές του προϋπολογισµού των Μέτρων στους διαθέσιµους πόρους. Από το 2023 , σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της SWOT ανάλυσης µελετάται η συνέχιση του καθεστώτος της συνδεδεµένης εισοδηµατικής στήριξης για τους τοµείς των ∆ηµητριακών (κυρίως ψυχανθή) και της Κτηνοτροφίας. Ο καθορισµός λεπτοµερειών για τη χορήγηση συνδεδεµένων θα οριστικοποιηθεί στην πορεία.
Με κεφάλαια ύψους 45 εκατ. ευρώ φιλοδοξούν να θέσουν σε εφαρµογή οι διαχειριστικές αρχές το Μέτρο 14 «Ευζωία» που προσφέρει στους κτηνοτρόφους µέγιστη ενίσχυση έως 500 ευρώ ανά ΜΜΖ. Πρόκειται για ένα Μέτρο που εφαρµόζεται µε µεγάλη επιτυχία σε άλλα κράτη της ΕΕ, καθώς επιδοτεί παρεµβάσεις στη διατροφή, τη διαβίωση και την υγεία των ζώων µε σχετικά υψηλά πριµ για όλες τις πτηνοκτηνοτροφικές κατευθύνσεις. Ωστόσο, στη χώρα µας, λόγω της εµπλοκής µε τον ορισµό του «κτηνίατρου εκτροφής» δεν έτρεξε παρότι είχε προβλεφθεί στο τρέχον ΠΑΑ. Πλέον, οι αρχές τροποποίησαν το πρόγραµµα και θα το τρέξουν µε ιδιώτες κτηνιάτρους. Προς το παρόν, δεν έχουν βγει στη δηµοσιότητα επίσηµα στοιχεία για το τι θα περιέχει το Μέτρο. Σύµφωνα πάντως µε τα όσα είχαν προβλεφθεί την τρέχουσα περίοδο και πριν την ακύρωσή του, το Μέτρο χωρίζονταν σε πέντε ∆ράσεις, ανάλογα µε το είδος και την εκτροφή (για τα πουλερικά) του ζώου, και συγκεκριµένα:
Καλή µεταχείριση των ζώων στα Βοοειδή: Έξοδος των βοοειδών στον προαύλιο χώρο και συντήρηση του προαυλίου 4 φορές το χρόνο, εργασίες που αφορούν απολυµάνσεις, αποπαρασιτώσεις, απεντοµώσεις και αλλαγή στρώµνης. 210 ευρώ ανά ΜΖΚ το έτος.
Καλή µεταχείριση των ζώων στους Χοίρους: Μείωση του αριθµού των ζώων ώστε ο διαθέσιµος χώρος να αυξηθεί τουλάχιστον κατά 20%, 135,70 ευρώ ανά ΜΜΖ. Τρίµηνη πιστοποίηση της ποιότητας του νερού που καταναλώνουν οι χοίροι, 160 ευρώ ανά ΜΜΖ. Τοποθέτηση παιχνιδιών στους χώρους διαβίωσης των χοίρων και τακτική αντικατάστασή τους, 30 ευρώ ανά ΜΜΖ. Χρήση ανοσοευνουχισµού, 52 ευρώ ανά ΜΜΖ. Συνεχής προσθήκη µυκοδεσµευτικών (φυσικοί ή συνθετικοί ζεόλιθοι, ζύµες, βακτήρια και ένζυµα) στις ζωοτροφές για την καλύτερη προστασία της υγείας των ζώων, 31,20 ευρώ ανά ΜΜΖ.
Καλή µεταχείριση των ζώων στα Ορνίθια πάχυνσης εντατικής εκτροφής σε ορνιθώνα: Ετήσια πιστοποίηση της ποιότητας του νερού που καταναλώνουν τα πουλερικά, 30,80 ευρώ ανά ΜΜΖ. Αύξηση φωτισµού στον ορνιθώνα, ώστε να φωτίζεται το 100% της χρησιµοποιήσιµης περιοχής και βελτίωση της έντασης του φωτός τουλάχιστον κατά 20% και της ποιότητας φωτισµού µε σταδιακή µετατροπή λαµπτήρων σε led φωτισµού µε ρυθµό 20% ανά έτος, 7,70 ευρώ ανά ΜΜΖ. Μείωση πυκνότητας φόρτισης του δαπέδου από 33 σε 25 κιλά ανά τετραγωνικό µέτρο, 153,90 ευρώ ανά ΜΜΖ.
Καλή µεταχείριση των ζώων στις Όρνιθες ωοπαραγωγής ελευθέρας βοσκής και βιολογικής εκτροφής: Ετήσια πιστοποίηση της ποιότητας του νερού που καταναλώνουν τα πουλερικά, 30,80 ευρώ ανά ΜΜΖ. Συντήρηση σε ετήσια βάση του λειµώνα για τα ελευθέρας βοσκής πτηνά (εκ περιτροπής βοσκηση, ανανέωση της γράστης, καθαρισµοί, απολυµάνσεις), 169,50 ευρώ ανά ΜΜΖ.
Καλή µεταχείριση των ζώων στις Αίγες και στα Πρόβατα: ∆ιάγνωση εγκυµοσύνης µε υπερηχογραφία, ώστε ο κτηνοτρόφος να γνωρίζει τα πρόβατα που εγκυµονούν µε περισσότερα από ένα αρνιά ώστε να προβεί στους κατάλληλους διατροφικούς διαχειρισµούς, 10,50 ευρώ ανά ΜΜΖ. ∆ιατήρηση χώρου γαλουχίας και χώρου αρσενικών γεννητόρων πριν από την αναπαραγωγική περίοδο, 300,30 ευρώ ανά ΜΜΖ. Χρήση θερµαντικών πηγών στα νεογέννητα, 22,40 ευρώ ανά ΜΜΖ. Έλεγχος του οίστρου των θηλυκών για 35 ηµέρες µε αρσενικά «ανιχνευτές» µε την έναρξη της αναπαραγωγικής περιόδου, 51,38 ευρώ ανά ΜΜΖ. Εργασίας περιποίησης χηλών σε όλα τα ζώα δύο φορές το χρόνο (εξαρτάται από τη φυλή και το σύστηµα εκτροφής), 5,25 ευρώ ανά ΜΜΖ.
Χαµηλότερος αναµένεται φέτος ο συντελεστής προσαύξησης δικαιωµάτων για νεαρούς αγρότες
Το ύψος της ενίσχυσης για γεωργούς νεαρής ηλικίας θα υπολογιστεί και φέτος, µε τον πολλαπλασιασµό των ενεργοποιηθέντων δικαιωµάτων από το νέο γεωργό, µε συντελεστή που αντιστοιχεί σε ποσοστό µεταξύ 25% έως 50% της µέσης αξίας των δικαιωµάτων ενίσχυσης που κατέχει ή µισθώνει ο/η γεωργός. Το 2020 αποφασίστηκε για πρώτη φορά να είναι υψηλότερο του 25% και έφτασε το 36%. Φέτος, µετά την προκήρυξη των Νέων Αγροτών, λογικά θα υπάρξουν περισσότεροι δικαιούχοι, οπότε το ποσοστό δεν αναµένεται να είναι τόσο υψηλό.
Με την κατανοµή της βασικής ενίσχυσης θα προχωρήσει και η αναδιανεµητική πληρωµή
Την ίδια κατανοµή ανά αγρονοµική περιφέρεια µε τη βασική ενίσχυση θα ακολουθήσει ο προϋπολογισµός στο καθεστώς της αναδιανεµητικής, σύµφωνα µε το κείµενο ∆ιαβούλευσης του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2023-2027. Αυτό σηµαίνει ότι για τα βοσκοτόπια θα είναι διαθέσιµα περί τα 43 εκατ. ευρώ, για τις αροτραίες εκτάσεις 80 εκατ. ευρώ και για τις δενδρώδεις καλλιέργειες και τα αµπέλια 48 εκατ. ευρώ. Τα χρήµατα αυτά θα κατανέµονται µε τη µορφή αναδιανεµητικής πληρωµής ετησίως, σε µικροµεσαίες εκµεταλλεύσεις.
