Ο Γιάννης Μπουζούκης (BZKS) γεννήθηκε το 1986 στη Βροντού Πιερίας.
Η άνθιση του hip-hop στην Ελλάδα τη δεκαετία του ‘90 τον οδήγησε στους δρόμους από την ηλικία των δεκατεσσάρων ετών. Από το 2009 ζει στη Θεσσαλονίκη όπου και δραστηριοποιείται καλλιτεχνικά ως street artist και μουσικός.
Φιλοτεχνεί από μικρούς καμβάδες μέχρι τεράστιους τοίχους. Έργα του υπάρχουν σε πολλά καταστήματα του κέντρου της Θεσσαλονίκης, αλλά και άλλων πόλεων της χώρας, στη ΒΙΟΜΕ, στο πρώην στρατόπεδο Καρατάσιου και σε πολλά σπίτια (πάνω από 400) ανθρώπων ανά τον κόσμο.
Αναφορικά με την street art, την τελευταία δεκαετία, δίνει έμφαση στην τεχνική του stencil και την εξέλιξή της. Παρακολουθεί μαθήματα σχεδίου στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του ζωγράφου Γιώργου Κόφτη στη Θεσσαλονίκη. Επιπλέον, έχει σπουδάσει ανώτερα θεωρητικά στη μουσική, κλασσική κιθάρα και σαξόφωνο. Παίζει σε διάφορα μουσικά σχήματα, από λαϊκά και ρεμπέτικα μέχρι blues και funk, ενώ έχει συμμετάσχει σε δισκογραφικές δουλειές πολλών καλλιτεχνών. Συν τοις άλλοις είναι απόφοιτος του τμήματος Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Συνέντευξη | Ηρώ Τζημίκα
Γιάννη! Προτού ξεκινήσουμε να μιλάμε για την καλλιτεχνική σου φύση, να πούμε ότι η καταγωγή σου είναι από τον Ν. Πιερίας, αν και αρκετά χρόνια, δεν μένεις πλέον εδώ…
Ακριβώς. Γεννήθηκα στη Βροντού το 1986. Έφυγα 17 χρονών από το χωριό, αλλά έχω επαφές και με την πόλη της Κατερίνης, αλλά και με τα χωριά γενικότερα. Στην αρχή οι σπουδές και μετά οι δουλειές με απομάκρυναν, αλλά όποτε βρω χρόνο, επιστρέφω. Έχω τους δικούς μου στο χωριό.
Μου λες ότι έφυγες αρκετά μικρός. Γιατί;
Ήρθε η ώρα των σπουδών και η ροή με οδήγησε στο να δω άλλα πράγματα. Δεν το μετάνιωσα. Έμεινα και στην Αθήνα χρόνια, οπότε άνοιξαν κι οι ορίζοντές μου. Δεν κατηγορώ καθόλου το Νομό, αλλά πιστεύω ότι όλοι καταλαβαίνουν με ποια έννοια το εννοώ!
Σίγουρα, σε κάποια πράγματα υστερεί μία μικρή πόλη, όπως έχουμε πει και πολλές φορές, στο καλλιτεχνικό στερέωμα. Εγώ είδα τη δουλειά σου, ως street artist. Πώς ξεκίνησες;
Ξεκίνησα να ασχολούμαι πιο πολύ πάνω στο graffiti και σε πολύ πρώιμο στάδιο. Επηρεάστηκα πολύ και από την hip-hop κουλτούρα στα μέσα της δεκαετίας του 90’. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε σαν «ρεύμα», πόσο μάλλον στην επαρχία. Στο χωριό μου, εάν κάτσω και το σκεφτώ, υπάρχει περίπτωση να ήμουν ο μόνος που άκουγα τέτοια μουσική. Λόγω ιδιοσυγκρασίας, μάλλον μου «έκατσε» καλά. Οπότε επειδή αυτά τα δύο συνδέονται άμεσα, η hip-hop με το graffiti, επηρεάστηκα και εγώ πολύ. Άρχισα να κάνω σχέδια στο θρανίο στο σχολείο, σε τετράδια, σε κάποια σημεία στο χωριό, αν και κάθε φορά καταλάβαιναν ότι είμαι εγώ και το απέφευγα. (γέλια) Στην πόλη δεν μπορούσα, γιατί δεν είχα τρόπο να έρθω! (γέλια)
Οπότε «έπιανε» το χέρι σου από μικρός και το εξέλιξες καθώς μεγάλωνες…
Μεγαλύτερος και γύρω στα 25-26, επειδή το είδα και πιο ώριμα, ασχολήθηκα πιο πολύ με το stencil, πέραν από το graffiti. Με μεγάλους τοίχους, ασχολούμαι περίπου 3 χρόνια. Ψέματα δεν λέμε! (γέλια)
Πάντως φαίνεται ότι το κάνεις πολύ καιρό αυτό στους τοίχους, πέραν όλων των άλλων που έχεις ασχοληθεί…
Έχω μάθει να το σκέφτομαι και από πριν, ό,τι κάνω, το προετοιμάζω πάρα πολύ. Βοηθάει βέβαια και η τεχνολογία, γιατί πλέον μπορείς να στήσεις τα σχέδιά σου στον υπολογιστή. Όπως και στο χαρτί το προσέχω. Έχει να κάνει όμως και με την ηλικία, το ότι πλέον το βλέπω πιο ώριμα. Παρόλα αυτά τίποτα δεν είναι δύσκολο, όσο καιρό κι αν ασχοληθείς. Χρειάζεται να το αγαπάς.
Προσωπικά είδα δουλειά σου για πρώτη φορά το καλοκαίρι που μας πέρασε σε μία έκθεση και εντυπωσιάστηκα με τους συγκεκριμένους πίνακες με διάσημα πρόσωπα. Πώς σου ήρθε αυτή η ιδέα;
Οι συγκεκριμένοι καμβάδες στην έκθεση αυτή είχαν να κάνουν καθαρά με το stencil και καθόλου με το graffiti. Με αυτό ασχολούμαι γύρω στα 12-13 χρόνια. Υπήρχαν περίοδοι της ζωής μου όπου πάνω σε αυτό, μπορούσα να κάνω και κάθε μέρα κάτι. Αυτό με τους κύβους, μού βγήκε καθώς είχα πάει να πάρω έναν καφέ και το κυπελάκι του είχε πάνω αυτό το μοτίβο. Εκείνη τη στιγμή, σκέφτηκα ότι θα μπορούσαν να μπουν σε αυτό πρόσωπα, γράμματα, χαρακτήρες. Οπότε αυτό πλέον το χρησιμοποιώ και σαν δικό μου στοιχείο, το βάζω σε καμβάδες, σε τοίχους. Είναι όμορφο και δίνει άλλη διάσταση και αρκετοί το περνάνε για εκτύπωση. Στην αρχή το έκανα για πλάκα, αλλά στην πορεία μου βγήκε…
Ποιο είναι το αγαπημένο στυλ ζωγραφικής;
Αγαπάω πιο πολύ τους τοίχους, γιατί σου δίνουν περισσότερο χώρο να κάνεις αυτό που θες και πέραν από αυτό, τα μεγάλα μεγέθη είναι εντυπωσιακά. Μου αρέσει το ύψος. Όταν πάμε σε ένα φεστιβάλ μου αρέσει να ανεβαίνω ψηλά! Αλλά καλύτερος είμαι στο stencil. Όχι τόσο σε αυτό με τον κυβισμό, αλλά στο πιο ρεαλιστικά που κάνω. Το stencil πολλοί το έχουν ως κάτι απλό, ως κάτι παιδικό, αλλά δεν είναι έτσι. Σκέψου ότι έχω κατηγορηθεί από γκραφιτάδες κατά καιρούς! (γέλια) Εάν είναι τόσο απλό, κάντε το! Και πάλι όμως, δεν κοιτάμε τόσο τη δυσκολία, αλλά το αποτέλεσμα και να μας γεμίζει. Την αισθητική του όλου πράγματος και την έκφρασή του.
Μιας και αναφέραμε τους τοίχους, ένα έργο σου που είδα, ήταν αυτό με την τοιχογραφία του Άλκη Καμπανού. Έκανε μεγάλη αίσθηση και πιστεύω ότι σου έδωσε κι ένα γενικότερο boost, γιατί «έπαιξε» πολύ στα ΜΜΕ.
Η κίνηση ξεκίνησε από τους φίλους τους παιδιού. Προσωπικά με ομάδες δεν έχω καμία σχέση, ούτε θα έχω ποτέ. Αυτό το κάναμε μαζί με έναν άλλο γκραφιτά (Θανάσης Ευαγγελόπουλος), ο οποίος είναι Αριανός και σε εκείνον το αναθέσανε. Εκείνη την περίοδο έκανα στη Θεσσαλονίκη δουλειές σε μαγαζιά και τοίχους σε εγκαταλελειμμένα κτήρια που είχε να κάνει με πρόσωπα. Οπότε με πήρε τηλέφωνο μου το πρότεινε και «ψήθηκα» αμέσως. Ήταν μία καλή ευκαιρία ώστε να περάσουμε κι ένα μήνυμα στη νεολαία κατά της βίας. Με στεναχωρεί βέβαια το γεγονός ότι ακούστηκε και το όνομά μου υπό αυτές τις συνθήκες. Ας ακουγόταν καλύτερα όταν έκανα το καλοκαίρι τον Gabriel Garcia Marquez, που μου αρέσει και σαν συγγραφέας! Έτσι είναι όμως η κοινωνία μας, δεν μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό. Αλλά αυτό είναι και το παν, ένα μήνυμα κατά της βίας. Ούτε η δημοσιότητα, ούτε τίποτα άλλο.
Μένεις στη Θεσσαλονίκη πολλά χρόνια και δραστηριοποιείσαι εκεί περισσότερο. Πέραν της ζωγραφικής, είσαι και μουσικός. Τι μπορείς να μας πεις πάνω σε αυτό;
Από μικρός αγαπούσα και τη μουσική, αν και σπούδασα μεγάλος. Μετά τα 18 ξεκίνησα να ασχολούμαι με τα όργανα. Έχω κάνει πολλές θεωρητικές σπουδές. Ενορχήστρωση και αρμονία. Στην κιθάρα είχα φτάσει σε επίπεδο δεύτερης μέσης, όπως και στο σαξόφωνο έφτασα στο πτυχίο. Δεν το πήρα βέβαια, λόγω κορονοϊού. Στη Θεσσαλονίκη είμαι σε δύο σχήματα και πριν τον κορονοϊό είχα και περισσότερα. Πάει καλά, με γεμίζει, με εκφράζει, πολλά λεφτά δεν έχει, αλλά κάτι βγαίνει! (γέλια)
Μιας και μιλάμε για τη μουσική, πώς βλέπεις τη μουσική βιομηχανία της Ελλάδος; Σε «χαλάει» κάτι;
Η αλήθεια είναι ότι τα τραγούδια μου δεν είναι εμπορικά, ούτε μπήκα ποτέ στη διαδικασία να το κυνηγήσω παραπάνω. Τα ηχογράφησα, τα έβγαλα και υπάρχουν. Δεν με χαλάει τίποτα. Πάντα υπήρχαν άπειροι πειραματισμοί, άπειρα σχήματα, απλά δεν τα βλέπαμε, γιατί βλέπαμε μόνο όσα προωθούσαν οι εταιρείες. Ό,τι υπήρχε στο δισκοπωλείο. Οπότε για να φτάσει εκεί, είναι ένα προϊόν, είναι εμπορικό. Όσον αφορά τα σημερινά παιδιά, μπορεί να τα ζηλεύω και λίγο, γιατί έχουν όλη την πληροφορία στο «πιάτο». Αν βγάλει η Μαρίκα από το χωριό ένα τραγούδι, το ανεβάσει στο Youtube, εγώ μετά έχω τη δυνατότητα να το δω άμεσα κι είναι τέλειο! (γέλια) Παλιότερα η Μαρίκα έπρεπε να φιλήσει κατουρημένες ποδιές, ίσως και κάποιο LP για να φτάσει στο σημείο να μπορέσουμε εμείς να την ακούσουμε. Όσον αφορά τα είδη και παραδείγματος χάρη την «τραπ», ναι, είναι χάλια, αλλά πάντα υπήρχαν. Είτε το «σκυλάδικο» που το πωλούσαν και το χρυσοπληρώναμε κιόλας. Τώρα όλα είναι «τσάμπα» εάν θες τα ακούς. Όσον αφορά τα πρότυπα και παλιότερα υπήρχαν που μιλούσαν για ναρκωτικά, που λένε ότι επηρεάζονται τα παιδιά. Με ZN μεγάλωσα μου τα τραγούδια τους μιλούσαν για πρέζες και για φούντες και δεν έκανα ποτέ τίποτα, ούτε έμπλεξα πουθενά και ήμουν 15 χρονών! Ο έφηβος δεν είναι χαζός, παίρνει σίγουρα και περισσότερη τροφή, πλέον, από έναν ενήλικο άνθρωπο. Πιστεύω ότι όλα αυτά είναι στο μυαλό του έφηβου σε ένα πλαίσιο φαντασιακό.
Τι χρειάζεται για να πετύχει κάποιος στην τέχνη;
Δεν είναι απλό. Χρειάζεται να φτιάξεις ένα δικό σου σύμπαν. Όλοι οι πετυχημένοι συνθέτες, ας πούμε ο Λοΐζος , ο Θεοδωράκης, ο Χατζηδάκης, όλοι αυτοί δεν αντέγραψαν κάτι άλλο. Είναι εντελώς πρωτότυπο. Τις προάλλες μας ζήτησαν να παίξουμε ένα τραγούδι στο live μας. Η τραγουδίστρια το ήξερε, εγώ όχι, αλλά μου είπε τις συγχορδίες για να το παίξω. Αρχίζει να το τραγουδάει και μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα, ενώ δεν το είχα ακούσει ξανά, κατάλαβα ότι είναι του Κραουνάκη. Αυτός ο άνθρωπος έχει φτιάξει αυτό που σου είπα, ένα σύμπαν δικό του. Το σύμπαν το δικό μου, είναι αυτά που γράφω εγώ, τώρα εάν δεν είναι εμπορικά και δεν πουλάνε, δεν μπορώ να κάνω κάτι. Δεν μπορώ να καταπιεστώ για να γράψω κάτι το οποίο θα πουλήσει! (γέλια) Δεν παίζει και δεν θα πετύχει!
Σε περνάω τώρα στις διαφορές, ανάμεσα στη Θεσσαλονίκη και την Κατερίνη. Πιάνεις ένα μεγάλο καλλιτεχνικό εύρος, οπότε μπορείς να μου ξεχωρίσεις κάποιες καταστάσεις, γιατί έχεις ζήσει και στις δύο πόλεις…
Καμία σχέση, εννοείται. Όσον αφορά το graffiti, ξεκίνησα να κάνω κάποιες δουλειές στο κέντρο της Θεσσαλονίκης κι απογειώθηκε η φάση, κυριολεκτικά, από το πουθενά κάτι το οποίο δεν περίμενα. Διαφορετικά budget, άλλη αγορά, άλλος κόσμος που θα το δει. Σε όλα τα πράγματα ο μέσος όρος που θα δει κάτι, είναι μεγαλύτερος σε μία μεγάλη πόλη και στο τέλος θα το προσέξει πραγματικά. Περισσότερα μάτια και έχει διαφορά. Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν και χώροι ώστε να κάνουμε ελεύθερα πράγματα, όπως υπάρχουν και περισσότερες ευκαιρίες. Πολλή αλληλεπίδραση με άλλους καλλιτέχνες όπου μπορεί να καταλήξατε να κάνετε δουλειές παρέα και να βοηθάει ο ένας τον άλλον…
Ισχύει αυτό, γιατί στην Κατερίνη δεν υπάρχει κάποιο μέρος ως προς το να γίνονται συναντήσεις καλλιτεχνών… Απλά πλέον στο δικό σου το χώρο, δεν υπάρχουν και τόσοι πολλοί. Παλιότερα ήσασταν όλοι στους δρόμους. Πώς βλέπεις, λοιπόν τους νέους;
Αισιόδοξα τα βλέπω τα πράγματα. Είμαι αρνητικός ως προς το ότι παλιά ήταν καλύτερα. Καλύτερα ήταν σε κάποια πράγματα. Κάθε και «παλιά» ήταν και χειρότερα, ας πούμε. Παλιά δεν υπήρχε η τηλεόραση και μόλις «βγήκε» έλεγαν ότι αυτό είναι του διαβόλου! (γέλια) Παρόλα αυτά ο νέος είναι νέος και δεν νιώθει τόσο τη διαφορά στα χρόνια της κρίσης. Εμείς τη βλέπουμε, γιατί ζήσαμε όντως καλύτερες εποχές. Ο πιτσιρικάς θα οδεύσει στα άσχημα και θα πάει μπροστά.
Πριν μου ανέφερες και την κατάσταση με τον κορονοϊό. Πόσο πολύ σου στοίχισε προσωπικά;
Μου στοίχισε πολύ μουσικά, αλλά με βοήθησε ζωγραφικά, γιατί εκείνη την περίοδο επειδή ήταν όλα κλειστά, ασχολήθηκα πολύ με τον τοίχο και έδωσα συνέχεια σε αυτό, βρίσκοντας τον απαραίτητο χρόνο. Ή δίσκο θα έγραφα ή θα έκανα graffiti! (γέλια) Αλλά σε καλό μου βγήκε, δεν έχω παράπονο. Ήταν μία άρρωστη συνθήκη, αδιανόητη. Ακόμα όταν το σκέφτομαι δεν μπορώ να διανοηθώ ότι έγινε αυτό και ότι όντως το ζήσαμε. Έχουν μείνει πολλά κατάλοιπα στον κόσμο και το βλέπω όταν παίζω live. Ο κόσμος έχει μάθε να μη βγαίνει έξω, ακόμα και μετά από τόσο καιρό. Έχει συνηθίσει, δεν έχει και λεφτά, οπότε τι να κάνει;
Μιας και η συζήτηση το πήγε προς τα εκεί, όσον αφορά την ανθρώπινη κατάσταση, έχεις σπουδάσει και ψυχολογία, σωστά;
Ακριβώς, αλλά δεν ασχολήθηκα ποτέ! Δεν έχω καμία τριβή πάνω στο επάγγελμα, εκτός από λίγο που ασχολήθηκα με τη μουσικοθεραπεία. Δεν το έχω ως άνθρωπος. Δεν είσαι υδραυλικός, ας πούμε, ώστε να φτιάξεις κάτι γρήγορα. Η ψυχολογία έχει σίγουρη αποκατάσταση, αλλά πρέπει να το «έχεις» κιόλας. Στα χωριά ακόμα είναι ταμπού, όπως και σε κάποιες πιο μικρές επαρχιακές πόλεις. Η ψυχανάλυση βοηθάει πραγματικά και αν το δούμε κοινωνικά και θρησκευτικά ακόμα, οι εξομολόγοι παπάδες, αυτή τη δουλειά έκαναν, αν και προσωπικά δεν πιστεύω στο Θεό. Και κάποιοι από αυτούς κάνουν λειτούργημα, δεν το συζητάμε. Το να «βγάλεις» σε κάποιον τα εσώψυχά σου, δεν είναι εύκολο. Η κοινωνία η ανθρώπινη μόνη της το έφτιαξε αυτό, εκεί θέλω να καταλήξω. Δεν είναι ότι ήρθε μία μέρα ο Freud, ο «πατέρας» της ψυχολογίας και είπε θα το κάνω επιστήμη! Υπήρχε από ακόμα πιο πριν. Ακόμα και οι ερωτικές και οι φιλικές σχέσεις, έχουν να κάνουν με το κομμάτι «Να τα πω κάπου», «Κάποιος να με καθοδηγήσει». Γι’αυτό ο παπάς είναι για κάποιον που πιστεύω στο Θεό και είναι κι ο ψυχολόγος για κάποιον που θέλει να το δει σοβαρά, γιατί εκεί μπαίνει μέσα η επιστήμη, υπάρχουν έρευνες, έχουν γίνει μετρήσεις, είναι όλα σταθμισμένα και δεν ξεφεύγει τίποτα. Μετά από όλα αυτά σου λέω και πάλι ότι εγώ δεν το έχω! (γέλια).
ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ…
