Του Παναγιώτη Σάκκουλα,*
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος κάθε τόπου αποτελεί φορέα της παράδοσης και φέρει τεράστια ευθύνη στη διατήρηση και στη συνέχιση των παραδοσιακών χορών και της παραδοσιακής μουσικής αντίστοιχα. Κύριο μέλημα είναι η καλλιέργεια της μουσικής παράδοσης στη νεότερη γενιά ώστε να υπάρχει συνέχεια. Βασική αρχή αποτελεί ο σεβασμός στο τοπικό μουσικό ιδίωμα και στο ηχόχρωμα του τόπου. Όπως εμείς βρήκαμε κάτι από τους προγόνους μας, έτσι με τη σειρά μας θα αφήσουμε κάτι στους νεότερους που ακολουθούν. Ας φροντίσουμε λοιπόν να μάθουν οι νέοι να γλεντάνε με γνήσια παραδοσιακά τραγούδια, όχι με σκυλοτράγουδα και να χορεύουν με μεράκι ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς όπως το τσάμικο, το καλαματιανό, το συρτό κ.ά.
Αρχικά, θεωρείται πρέπον για την μουσική παράδοση του τόπου να χρησιμοποιούνται παραδοσιακά όργανα όπως το κλαρίνο, το βιολί, το λαούτο, το ακορντεόν, το σαντούρι, το τουμπελέκι/ηπειρώτικο ντέφι/νταούλι στις εκδηλώσεις που αφορούν τον Πολιτιστικό Σύλλογο (χοροί, έθιμα, ανταμώματα, πανηγύρια), διότι όπως είναι γνωστό εκπροσωπεί την παραδοσιακή μουσική και τους παραδοσιακούς χορούς. Ο ήχος που παράγει το κάθε παραδοσιακό μουσικό όργανο έχει ταυτότητα και δημιουργεί ξεχωριστό ηχόχρωμα. Σήμερα υπάρχουν αρκετοί καταρτισμένοι δεξιοτέχνες μουσικοί σε όλα τα παραδοσιακά όργανα, οπότε υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν. Κατά αυτόν τον τρόπο θα γνωρίσουν οι χορευτές τον ήχο που αρμόζει στη δημοτική μουσική και θα μυηθούν στα παραδοσιακά ακούσματα που είναι ο πολιτισμός μας. Η στεριανή κομπανία δεν αποτελείται από αρμόνιο, ντραμς, ηλεκτρική κιθάρα και pad, αλλά από κλαρίνο, λαούτο, βιολί, σαντούρι, ακορντεόν, παραδοσιακά κρουστά όπως είναι το τουμπελέκι, το ηπειρώτικο ντέφι και το νταούλι ανάλογα την περιοχή.
Ακόμη, οι μουσικοί που καλεί ο Σύλλογος για να παίξουν στις εκδηλώσεις, να διασκεδάζουν τον κόσμο με γνήσια παραδοσιακά τραγούδια που τα διακρίνουν η λεβεντιά, το μεράκι και το ήθος. Έτσι και η νέα γενιά θα μπορεί να πάρει τα κατάλληλα ερεθίσματα και να μάθει να γλεντάει με αυθεντικά παραδοσιακά ακούσματα. Ο κάθε Πολιτιστικός Σύλλογος φέρει τεράστια ευθύνη στην διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς και ανάλογα με τις δράσεις και τις ενέργειες που επιτελεί, φέρει και τα αντίστοιχα αποτελέσματα στην κοινωνία. Προσωπικά, θεωρώ πως υπάρχει μεγάλη ανάγκη από παραδοσιακή μουσική σε μια εποχή που τα περισσότερα παιδιά ακούνε όλη τη μέρα τραπ, ραπ και οτιδήποτε άλλο ξενόφερτο εκτός από την μουσική μας παράδοση που αποτελεί κομμάτι του πολιτισμού μας.
Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται ολοένα και περισσότερο η τάση της παγκοσμιοποίησης σε όλα τα επίπεδα με αποτέλεσμα να συναντάμε το φαινόμενο και στη μουσική. Ειδικότερα, σε πανηγύρια, παραδοσιακά γλέντια, ανταμώματα πολιτιστικών συλλόγων όπου υπάρχει δηλαδή μουσική παράδοση παρατηρούμε να εμφανίζεται μία τυποποιημένη σύνθεση ορχήστρας από κλαρίνο, αρμόνιο, ηλεκτρική κιθάρα, ντραμς που ο ήχος των συγκεκριμένων μουσικών οργάνων παραπέμπει περισσότερο σε αμερικάνικη μπάντα (ροκ, μέταλ, τζάζ) παρά σε ορχήστρα παραδοσιακής μουσικής. Σε πολλές περιπτώσεις περιθωριοποιούνται και εκτοπίζονται τα παραδοσιακά όργανα από τα ξενόφερτα ηλεκτρικά μουσικά όργανα, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η αξία της παραδοσιακής μουσικής. Βέβαια, παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια, τα παραδοσιακά όργανα δε χάθηκαν, ούτε αποτελούν μουσειακό είδος, καθώς οι νέοι ασχολούνται με την εκμάθησή τους και προκύπτουν σπουδαίοι δεξιοτέχνες.
Το έργο του Πολιτιστικού Συλλόγου είναι πολύτιμο στην κοινωνία, καθώς μέσα από ποιοτικές πολιτιστικές δράσεις προάγει τον πολιτισμό. Η καλή λειτουργία ενός Πολιτιστικού Συλλόγου μπορεί να διαμορφώσει κατάλληλα το έδαφος για να αγκαλιάσει η νέα γενιά την παραδοσιακή μουσική και να την εντάξει στην καθημερινότητά της.
Η μουσική παράδοση στέκει ζωντανή όσο υπάρχουν νέοι να την υπηρετούν με σεβασμό.
* Ο Παναγιώτης Σάκκουλας είναι Καθηγητής μουσικής, Απόφοιτος τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, Πανεπιστημίου Μακεδονίας
