Από την αρχαιότητα, το δεντρολίβανο έχει συνδεθεί με τη μνήμη, όπως αναφέρει η Οφηλία στον «Άμλετ» του Σαίξπηρ: «Υπάρχει δεντρολίβανο, αυτό είναι για τη μνήμη». Σήμερα, η επιστήμη φαίνεται να επιβεβαιώνει τη σύνδεση αυτή, εστιάζοντας σε μια ιδιαίτερη βιοδραστική ένωση του βοτάνου, το καρνοσικό οξύ. Πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Antioxidants, εξετάζει τον ρόλο της ένωσης στη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ.
Το δεντρολίβανο περιέχει ενώσεις όπως διτερπένια, οργανικά οξέα, σαπωνίνες και τανίνες, που του προσδίδουν αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες που, μεταξύ άλλων πλεονεκτημάτων, επηρεάζουν θετικά την ικανότητα συγκράτησης και οργάνωσης πληροφοριών.
Τι είναι το καρνοσικό οξύ και ποιες οι θεραπευτικές του ιδιότητες;
Το καρνοσικό οξύ αποτελεί μια ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδης ένωση που ενεργοποιεί τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού. Παρότι η ασταθής φύση του καθαρού καρνοσικού οξέος καθιστά δύσκολη τη χρήση του ως φαρμακευτική ουσία, επιστήμονες του Scripps Research ανέπτυξαν μια σταθερή μορφή του, γνωστή ως diAcCA. Η ένωση αυτή μεταβολίζεται στο έντερο, μετατρεπόμενη σε καρνοσικό οξύ, πριν απορροφηθεί στην κυκλοφορία του αίματος.
Σε πειραματικές μελέτες σε ποντίκια με τη νόσο Αλτσχάιμερ, η χορήγηση diAcCA επέτρεψε την επίτευξη θεραπευτικά επαρκών επιπέδων καρνοσικού οξέος στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της μνήμης και την αύξηση της συναπτικής πυκνότητας. Δεδομένου ότι η απώλεια νευρωνικών συνδέσεων συνδέεται στενά με την εξέλιξη της νόσου, αυτή η προσέγγιση ενδέχεται να επιβραδύνει ή ακόμη και να αναστρέψει τη γνωστική έκπτωση.
Η ανάλυση δειγμάτων εγκεφαλικού ιστού αποκάλυψε ότι η diAcCA μείωσε σημαντικά τη φλεγμονή του εγκεφάλου. Ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό της ένωσης είναι η επιλεκτική ενεργοποίησή της στις πληγείσες περιοχές, όπου η φλεγμονή πυροδοτεί τη δράση της. Αυτό το χαρακτηριστικό περιορίζει τις πιθανές παρενέργειες και ενισχύει την ασφάλεια της ουσίας, η οποία περιλαμβάνεται ήδη στον κατάλογο των «γενικά θεωρούμενων ως ασφαλών» (GRAS) του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), διευκολύνοντας τη μετάβαση σε κλινικές δοκιμές.
«Καταπολεμώντας τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες μέσω της diAcCA, καταφέραμε να αυξήσουμε τον αριθμό των συνάψεων στον εγκέφαλο», επισημαίνει ο Δρ. Stuart Lipton, MD, Ph.D., επικεφαλής της μελέτης, επίκουρος καθηγητής του Step Family Foundation στο Scripps Research και κλινικός νευρολόγος στο La Jolla της Καλιφόρνια.
Η σχέση μεταξύ διατροφής και μνήμης
Ένας συνδυασμός μεσογειακών τροφών και πράσινων φυλλωδών λαχανικών είναι ένα από τα κλειδιά για την πρόληψη της γνωστικής έκπτωσης που σχετίζεται με την ηλικία.
Η Δρ. Uma Naidoo, διατροφοψυχίατρος και μέλος ΔΕΠ στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, στο βιβλίο της «This Is Your Brain on Food» τόνισε τη σύνδεση μεταξύ της υγείας του εντέρου και της μνήμης, μια περιοχή με αυξανόμενο ενδιαφέρον για την επιστημονική έρευνα. Όπως εξήγησε, τα βακτήρια του εντέρου παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, επομένως μια ανισορροπία σε αυτή την ουσία επηρεάζει αρνητικά τη μακροπρόθεσμη μνήμη και την ψυχική υγεία.
Επιπλέον, τα βακτήρια του εντέρου επηρεάζουν το πνευμονογαστρικό νεύρο, το οποίο συνδέει το έντερο με τις δομές του εγκεφάλου, όπως η αμυγδαλή και ο ιππόκαμπος, που είναι απαραίτητες για το σχηματισμό μνήμης και διάφορα συναισθήματα: «Η χρήση του δεντρολίβανου και των εκχυλισμάτων του μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του πόνου (αναλγησία), ενώ δρα ως τονωτικό για το νευρικό σύστημα.
Από την άλλη πλευρά, το δεντρολίβανο έχει θεωρηθεί ότι έχει την ικανότητα να αποτρέπει τη γήρανση του εγκεφάλου, ακόμη και τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Σύμφωνα με τον ειδικό, η σχέση μεταξύ του εντέρου και των νευροεκφυλιστικών ασθενειών δεν είναι μόνο μονής κατεύθυνσης, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αλλαγές στα εντερικά βακτήρια αλλάζουν την πορεία αυτών των παθολογιών. Ένα παράδειγμα είναι η ροδόχρους ακμή, μια δερματική πάθηση που, σύμφωνα με έρευνα που αναφέρεται στο βιβλίο, μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Πώς λειτουργεί το δεντρολίβανο στη δίαιτα MIND
Η ενσωμάτωση του δεντρολίβανου στη διατροφή σας είναι ένας απλός και αποτελεσματικός τρόπος για να φροντίσετε την ψυχική και συναισθηματική σας υγεία.
Η Δρ Naidoo τονίζει ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και γλυκαιμικά επηρεάζουν αρνητικά τον ιππόκαμπο και ότι τα επίπεδα νευροχημικών ουσιών όπως η νορεπινεφρίνη, η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη επηρεάζουν επίσης τη μνήμη. Προτείνει επομένως μια ολιστική προσέγγιση που συνδυάζει μια ισορροπημένη διατροφή με έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Στον τομέα της πρόληψης της γνωστικής έκπτωσης, το δεντρολίβανο και η δίαιτα MIND είναι δύο από τα εργαλεία που προτείνει η ειδικός για τη βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου και τη μείωση του κινδύνου νευροεκφυλιστικών ασθενειών.
Η δίαιτα MIND (Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay) έχει από καιρό προσελκύσει την προσοχή διατροφολόγων και ειδικών υγείας για την ικανότητά της να προστατεύει από ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ. Σύμφωνα με τις αναφερόμενες μελέτες παρατήρησης, αυτό το στυλ διατροφής, που συνδυάζει στοιχεία της μεσογειακής διατροφής και της δίαιτας DASH (Διατροφικές προσεγγίσεις για τη διακοπή της υπέρτασης), έχει την ικανότητα να μειώνει το ποσοστό του Αλτσχάιμερ έως και 53% και να επιβραδύνει τη γνωστική έκπτωση που σχετίζεται με την ηλικία.
Η Naidoo εξηγεί ότι η δίαιτα MIND βασίζεται σε δεκαπέντε διατροφικά συστατικά, δέκα από τα οποία θεωρούνται ευεργετικά για την υγεία του εγκεφάλου. Αυτά περιλαμβάνουν φυλλώδη λαχανικά, άλλα λαχανικά όπως μπρόκολο και καρότα, ξηρούς καρπούς, μούρα, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, θαλασσινά, πουλερικά, ελαιόλαδο και κρασί, για να μην αναφέρουμε το δεντρολίβανο. Από την άλλη, εντοπίζει πέντε ομάδες ανθυγιεινών τροφίμων, όπως το κόκκινο κρέας, το βούτυρο, το τυρί, τα αρτοσκευάσματα και τα τηγανητά, των οποίων η κατανάλωση θα πρέπει να περιοριστεί.
Για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος αυτής της δίαιτας, η ειδικός εξηγεί ότι διεξήχθη μια μελέτη στην οποία οι ερευνητές βαθμολόγησαν τους συμμετέχοντες με βάση τη συμμόρφωσή τους στις συνιστώμενες τροφές. Αυτές οι αξιολογήσεις επέτρεψαν την ανάλυση πέντε διαστάσεων της γνωστικής εξασθένησης: επεισοδιακή μνήμη, μνήμη εργασίας, σημασιολογική μνήμη, οπτικοχωρική ικανότητα και αντιληπτική ταχύτητα.
Η έρευνα για το δεντρολίβανο και τον αντίκτυπό του στη μνήμη, μαζί με την πρόοδο στην κατανόησή μας για τη σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου, έχει ανοίξει νέες δυνατότητες για την αντιμετώπιση της γνωστικής έκπτωσης από προληπτική άποψη, μια εργασία που έχουν αναπτύξει διάφορα εξειδικευμένα τμήματα στο Χάρβαρντ.
Πηγή: aftodioikisi.gr
